De Omgevingswet is sinds 2024 een feit. Een omvangrijke verandering binnen overheidsland die vraagt om aanpassingen in hoe we werken, samenwerken en omgaan met de fysieke leefomgeving. Vaak wordt deze wet gezien als een juridisch en/of technisch vraagstuk. Maar hier ligt juist de valkuil. De kern van de uitdaging is niet de wet zelf, maar de verandering in gedrag, werkwijzen en mindset die nodig is om de ambities van deze wet waar te maken. Met andere woorden: de Omgevingswet is simpelweg een veranderopgave. En dat vraagt om een veranderaanpak, en niet alleen een juridische en technisch exercitie.
Veranderen gaat over mensen, niet wetten
Elke verandering begint met een idee. Dat geldt ook voor de Omgevingswet, die een eenvoudiger, samenhangender en mensgerichter systeem beoogt voor onze fysieke leefomgeving. Maar een idee wordt pas realiteit als mensen in beweging komen. Medewerkers, leidinggevenden en teams moeten nieuwe werkwijzen leren, samenwerken over grenzen heen en een nieuwe manier van denken eigen maken.
En hier zit de crux: verandering draait niet om structuren of systemen, maar om mensen. Organisaties veranderen niet vanzelf; het zijn de mensen binnen een organisatie die het verschil maken. Daarom moet elke verandering – ook die van de Omgevingswet – beginnen met de vraag: hoe krijgen we mensen in beweging?
De vijf sleutels tot succesvolle verandering
Verandermanagement-expert Knoster vat succesvol veranderen samen in een model van vijf essentiële voorwaarden: visie, belang, plan, middelen en competenties. Als een van deze ontbreekt, ontstaan emoties als verwarring, weerstand of frustratie – emoties die een verandertraject kunnen blokkeren.
- Visie: Waarom is deze verandering nodig? Wat is de stip aan de horizon? Zonder heldere visie raken mensen verward.
- Belang: Wat betekent deze verandering voor mij? Wat schiet ik – en de organisatie – ermee op? Zonder persoonlijk belang ontstaat weerstand.
- Plan: Wie doet wat, en wanneer? Zonder plan is chaos het resultaat.
- Middelen: Hebben medewerkers de tijd, middelen en ondersteuning om de verandering te omarmen? Zonder dit ontstaat frustratie.
- Competenties: Hebben mensen de vaardigheden en kennis om in de nieuwe situatie te werken? Anders ontstaat angst.
Voor een succesvolle implementatie van de Omgevingswet moeten deze vijf voorwaarden niet alleen aanwezig zijn, maar ook continu afgestemd worden op de mensen die de verandering moeten dragen.
Van weerstand naar veranderenergie
De praktijk leert dat veranderen lastig is. Veel verandertrajecten stranden omdat ze te veel top-down worden ingestoken of te weinig aansluiten bij wat mensen nodig hebben om echt anders te gaan werken. Bij de Omgevingswet geldt hetzelfde: als je alleen vanuit de wet handelt en niet vanuit de mensen die ermee moeten werken, creëer je eerder weerstand dan veranderbereidheid. Dat hebben we voldoende gezien richting inwerkingtreding van de wet.
Een effectieve veranderaanpak richt zich op het wegnemen van obstakels en het creëren van veranderenergie. Wat hebben teams nodig? Wat betekent deze verandering voor hun dagelijkse werk? Welke quick wins kunnen we behalen om vertrouwen en enthousiasme te kweken?
Leren, ervaren en experimenteren
Een verandering beklijft alleen als mensen ruimte krijgen om te leren, ervaren en experimenteren in de praktijk. Daarom werken we met scenario’s en simulaties die direct toepasbaar zijn. Mensen moeten de nieuwe werkwijze niet alleen begrijpen, maar ook ervaren hoe die in hun werk past. Door continu te reflecteren en verbeteren, wordt de verandering een natuurlijk onderdeel van het dagelijks werk.
Veranderen met de Omgevingswet: een kans om te groeien
De Omgevingswet biedt een unieke kans om niet alleen te voldoen aan nieuwe regels, maar ook om als organisatie flexibeler, innovatiever en toekomstbestendiger te worden. Dit vraagt echter om meer dan een juridisch of technisch plan. Het vraagt om een doordachte veranderaanpak waarin mensen centraal staan.
Ik geloof in de kracht van mensen. Mijn blik op verandermanagement helpt jou om de overgang naar de Omgevingswet niet alleen te overleven, maar te benutten als kans om te groeien. Samen zorgen we ervoor dat de nieuwe werkwijze niet alleen een verplichting is, maar een verbetering wordt.
Laat de Omgevingswet niet het einde zijn van je comfortzone, maar het begin van je groeizone.
Meer weten?
Neem contact met me op. Samen helpen we jouw team richting de toekomst.
